Cultureel erfgoed welke een bezoek waard is
De Zaanse Schans is een buurtje in Zaandam dat is gelegen in de gemeente Zaanstad. Het ligt aan de Zaan, pal tegenover Zaandijk en naast de Julianabrug. Het is een bekende openluchtattractie met jaarlijks ongeveer 900.000 bezoekers. Formeel is het geen museum. Het is wel opgezet met de bedoeling het historisch erfgoed te bewaren. De woonhuizen zijn ook verhuurd aan bewoners, zodat er niet alleen toeristen naar het terrein komen.
De naam is ontleend aan de schans die Diederik Sonoy, gouverneur in dienst van Willem van Oranje, in 1574 liet bouwen om zo de Spaanse troepen tegen te houden.
Tussen 1961 en 1974 werden vele oude gebouwen uit de Zaanstreek met diepladers naar de Zaanse Schans gebracht en in oude luister hersteld. De bestaande molens werden gerestaureerd. Ook later zijn regelmatig gebouwen naar de Zaanse Schans verhuisd.
We zijn op pad met onze Sandra en Bart welke wij kennen via de Alpenfreaks. Zij wonen in Limburg. Wanneer zij op bezoek komen moet er natuurlijk iets van Noord Holland laten zien. Vorige keer waren we naar het voormalig eiland Marken dit keer gaan we naar de Zaanse schans
Zaanse Schans :
De Zaanse Schans is één van de toeristische toplocaties van Nederland. Het is een unieke woon- en werkbuurt met musea, molens, winkels, oude ambachten, restaurants, een informatiecentrum en een rondvaartdienst. Deze buurt geeft een uitstekend beeld van de Zaanstreek in de zeventiende en achttiende eeuw. Tussen de traditionele houten huizen, pakhuizen en windmolens krijgt men op de Zaanse Schans het gevoel terug te zijn in lang vervlogen tijden.
Historie
De Zaanstreek is een eeuwenoud veenweidegebied, dat zijn naam ontleent aan de rivier de Zaan. Deze belangrijke Noord-Hollandse waterweg zorgde voor de natuurlijke afwatering van de veengebieden. Aan het eind van de dertiende eeuw moet er al een omvangrijk stelsel van dijken en dammen hebben bestaan. Lees hier meer over de historie van dit unieke gebied.
Panden
De historische ontwikkeling van bouwconstructies, architectuur, versieringen en van de gebruikte traditionele bouwmaterialen is op de Zaanse Schans uitstekend te volgen. Hout was het beste bouwmateriaal op de slappe ondergrond van laagveen. Bovendien was hout ruim voorhanden, want veel molens waren houtzaagmolens. Lees hier meer over de panden op de Zaanse Schans.
Landschap
De Zaanstreek is een eeuwenoud veenweidegebied, dat zijn naam ontleent aan de rivier de Zaan. Deze belangrijke Noord-Hollandse waterweg zorgde voor de natuurlijke afwatering van de veengebieden. Aan het eind van de dertiende eeuw moet er al een omvangrijk stelsel van dijken en dammen hebben bestaan.
Bron:www.zaanseschans.nl
We starten met een kijkje te nemen in de Catharina hoeve, hier is de Kaasmakerij gevestigd. De Catherinahoeve is een replica van een authentieke Oostzaanse boerderij. Eind jaren tachtig werd hij naar de Zaanse Schans overgeplaatst. Het woonhuis is rijksmonument. Deze boerderij is ingericht als kaasmakerij. Er worden hier verschillende soorten kaas gemaakt en dagelijks op gezette tijden demonstraties gegeven.
Het is een zaterdag in oktober, de temperatuur is fris maar blauwe luchten wat wil een fotograaf nog meer?
Vanaf hier gaan we langs de molens welke aan de Zaan staan. Deze zijn stuk voor stuk te bezichtigen maar wij hebben verzuimd om een Zaanse Schans kaart te kopen. De toegang per molen is 3 Euro. Dit vinden wij prijzig, we bekijken het wel van buiten. De Zaanse Schans kaart kost Euro 10 en de pluskaart Euro 15. Parkeren Euro 7,50 (Tarieven 2012)
Meer info over de molens: http://www.zaanschemolen.nl/
Deze huisjes liggen aan het overkant van de Zaan, behoren niet tot de Zaanse Schans maar zouden er niet misstaan.
Specerijenmolen “De Huisman” is wel vrij toegankelijk. Hier vind je vele soorten specerijen. Snuifmolen De Huisman (1786) en specerijenmolen Indie’s Welvaren (1908) stonden vlak bij elkaar, tot zij moesten wijken voor de stadsuitbreiding van Zaandam. De Huisman werd in 1955 verplaatst naar de Zaanse Schans en kreeg daar het maalwerk van Indie’s Welvaren. De geschiedenis van twee molens is samengesmolten in specerijenmolen De Huisman.
Specerijenpakhuis Indie’s Welvaren is een modern bedrijf in een eeuwenoud jasje. Met de geur van vers gemalen specerijen, het schudden van de werkende molen en het interieur van een authentieke winkel, gaat men terug in de tijd. Ontdek de wereld van smaken en geuren. Meer info klik hier
Door de aanleg van de Zaanse Schans vanaf 1950 is de originele Zaanse architectuur bewaard gebleven
De monumentale historische panden zijn geplaatst in de wegenstructuur die tot de 19e eeuw de Zaanstreek kenmerkte.
De huizen van de notabelen staan langs de dijk en de arbeiderswoningen langs de zgn padsloten.
Men kon de padsloten oversteken via de beweegbare houten bruggetjes die men kwakels noemden.
Ook onze grootgrutter Albert Heijn is vertegenwoordigd met een museumwinkel. De Museumwinkel Albert Heijn is een samenvoeging van twee huizen. Het voorste gedeelte, de winkel uit 1820, stond oorspronkelijk aan de Oostzijde in Zaandam. Het achterste gedeelte dat als woonhuis in gebruik is, komt van de Kerkbuurt in Westzaan.
In deze oude kruidenierswinkel kunt u de oorspronkelijke inrichting en inventaris van de winkel van Albert Heijn uit Oostzaan bezichtigen. Zo begon de grondlegger van het Ahold supermarktconcern toen hij in 1887 de kruidenierszaak van zijn ouders overnam. Het zo getrouw mogelijk gereconstrueerde interieur laat zien wat er in ruim een eeuw is veranderd. Dit rijksmonument is een typisch voorbeeld van eenvoudige Zaanse houtbouw uit de negentiende eeuw. De toegang is gratis.
De tinkoepel waar de tinnegieterij gevestigd is. Dit rijksmonument is gebouwd in de tweede helft van de 18e eeuw en werd in 1968 verplaatst van de Westzijde in Zaandam naar de huidige locatie. De Tinkoepel is één van de laatste tingieterijen die Nederland rijk is. Alle producten worden met de hand gegoten en afgewerkt. Men gebruikt antieke vormen van brons waarvan de oudste uit het jaar 1697 dateert. In het charmante 18e eeuws theehuisje worden dagelijks gratis demonstraties gegeven, mits het weer het toelaat. Bij De Tinkoepel vindt U het grootste assortiment tinnen producten van Nederland.
De huizen zijn gewoon bewoond, ik moet er niet aan denken om dagelijks horden Japanners en andere nationaliteiten door mijn raam naar binnen te laten gluren.
De Kuiperij is afkomstig van vatenhandel S.R. Tiemstra & Zonen uit Oostzaan. Bij zijn overlijden in 1999 liet de laatste kuiper, Jaap Tiemstra, een geheel intact zijnde kuiperij achter. Het Zaans Museum realiseerde in opdracht van Stichting de Zaanse Schans een museale presentatie van dit bedrijf. In deze kuiperij is niet alleen te zien hoe het ambacht van kuipen in elkaar steekt, maar ook ademt het de geest van de laatste kuiper.
De klompenmakerij is gevestigd in pakhuis De Vreede (anno 1750). Een deel van het pakhuis, dat oorspronkelijk gebruikt werd door de firma Molenaar te Westzaan, is ingericht als klompenmuseum. In deze voormalige opslagschuur voor granen en snuiftabak staat één van de grootste en mooiste klompencollecties van Nederland. Dagelijks kunt u zien hoe klompen gemaakt worden. Zowel de klompenmakerij als het klompenmuseum zijn gratis toegankelijk. In de klompenmakerij is tevens een winkel waar alle maten en kleuren draagklompen, miniatuurklompjes, sleutelhangers en spaarpotten te koop zijn. Verder is er een ruim assortiment van Hollandse souvenirs en hebbedingetjes.
